Hướng dẫn cách lập báo cáo tài chính chính xác nhất 2023

Báo cáo tài chính thể hiện được kết quả hoạt động kinh doanh, phản ánh tình hình tài chính. Vậy báo cáo tài chính có những ưu điểm, nhược điểm gì? Các quy định và các bước hướng dẫn để lập báo cáo tài chính? Bài viết hôm nay sẽ cung cấp thông tin chi tiết cho bạn về các câu hỏi trên và một số lưu ý để lập báo cáo tài chính.

Ưu và nhược điểm của báo cáo tài chính

Ưu điểm

Để đánh giá khả năng tạo ra tiền mặt của doanh nghiệp, nguồn và việc sử dụng tiền mặt có thể được phân tích.
Để xác định khả năng thanh toán các khoản nợ, bảng lưu chuyển tiền mặt là một công cụ quan trọng.
Để theo dõi xu hướng kết quả tài chính và phát hiện các vấn đề lợi nhuận tiềm ẩn, quản lý có thể sử dụng các báo cáo tài chính theo thời gian.
Để rút ra các tỷ số tài chính từ các báo cáo, như tỷ lệ thanh toán nợ, hiệu suất lợi nhuận, để cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng tài chính của doanh nghiệp.
Để điều tra chi tiết các giao dịch kinh doanh, các ghi chú kèm theo và các thông tin chi tiết trong báo cáo tài chính có thể được sử dụng.
Để làm cơ sở cho báo cáo hàng năm, nhằm cung cấp thông tin chi tiết cho nhà đầu tư và cộng đồng đầu tư về hiệu suất và tình hình tài chính của công ty.

Ưu nhược điểm của báo cáo tài chính

Nhược điểm

Tác động của lạm phát có thể dẫn đến đánh giá không chính xác về lợi nhuận và giá trị thực của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp có thể thay đổi cơ cấu hoạt động, làm thay đổi các chỉ số kế toán, làm mất đi tính so sánh giữa các giai đoạn.
Sự khác nhau trong việc áp dụng các chuẩn mực kế toán giữa các doanh nghiệp làm cho việc so sánh trở nên phức tạp và có thể dẫn đến hiểu lầm.
Thiếu một phương pháp phân tích chung và đồng nhất khiến việc kết luận từ phân tích trở nên khó khăn, phụ thuộc nhiều vào quan điểm và sự đánh giá chủ quan của người phân tích.
Thời điểm phân tích cũng quan trọng, vì nếu quá chậm hoặc sớm có thể ảnh hưởng đến việc đưa ra quyết định đầu tư và hiệu suất sinh lợi nhuận.

Quy định lập báo cáo tài chính trong doanh nghiệp

Báo cáo tài chính có mục đích cung cấp thông tin chi tiết về tình hình tài chính, kinh doanh và luồng tiền, đáp ứng nhu cầu quản lý của chủ sở hữu và các cơ quan nhà nước trong quá trình ra quyết định. Báo cáo này phải chứa các thông tin quan trọng về tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí, lãi/lỗ, và phân chia kinh doanh, cũng như các luồng tiền quan trọng.

Thời kỳ lập báo cáo tài chính có thể là theo năm, quý, bán niên, hoặc thậm chí theo các đơn vị thời gian ngắn hơn như tuần, tháng, tùy thuộc vào yêu cầu của pháp luật và chiến lược quản lý của công ty chủ sở hữu.

Quy định lập báo cáo tài chính

Các đối tượng lập báo cáo có thể bao gồm tất cả doanh nghiệp và ngành nghề trong trường hợp lập theo năm, và theo giữa niên độ đối với doanh nghiệp nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ hoặc nắm giữ cổ phần chi phối có lợi ích công chúng.

Nội dung của báo cáo tài chính cần phải tuân thủ theo quy định của chế độ kế toán do Bộ Tài chính ban hành, đảm bảo rằng thông tin được cung cấp là đầy đủ, khách quan và không có sai sót.

Hệ thống sổ sách cần duy trì hệ thống sổ sách kế toán chặt chẽ để đảm bảo rằng thông tin được ghi chính xác và đầy đủ. Tuân theo các quy định của Luật kế toán

Thuyết minh báo cáo kèm báo cáo tài chính, doanh nghiệp cần có thuyết minh giải trình và bổ sung các thông tin chi tiết về số liệu, chính sách kế toán và các vấn đề liên quan.

Các loại báo cáo tài chính gồm: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, bảng lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính.

Hướng dẫn các bước lập báo cáo tài chính

Bước 1: Tổng hợp và sắp xếp chứng từ kế toán

Tổng hợp hóa đơn, biên lai, phiếu thu chi, sổ sách kế toán và các tài liệu liên quan.
Phân loại chứng từ theo thời gian để kiểm tra và kê khai báo cáo trở nên dễ dàng hơn.
Kiểm tra tính hợp lý, hợp lệ và hợp pháp của chứng từ trong quá trình sắp xếp giúp đảm bảo rằng thông tin từ chứng từ được sử dụng trong quá trình hạch toán và lập báo cáo tài chính là chính xác và đáng tin cậy.

Bước 2: Hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Dựa trên chứng từ đã sắp xếp, hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ kế toán.
Kiểm tra và hoàn thiện chứng từ để đảm bảo tính pháp lý theo quy định của pháp luật.

Bước 3: Phân bổ, khấu hao và chi phí trả trước

Đối với tài sản cố định và chi phí trả trước, doanh nghiệp cần có hạch toán rõ ràng đồng thời phân bổ thời gian và chi phí phát sinh hợp lý đúng theo quy định hàng tháng.
Để tạo báo cáo tài chính, kế toán cần phân loại các giao dịch theo từng tháng và từng quý. Điều này giúp đảm bảo rằng quá trình kê khai báo cáo được thực hiện một cách chính xác. Ngoài ra, việc phân loại rõ ràng các chi phí trả trước, khấu hao tài sản cố định và các ước tính khác cũng là quan trọng để bảo đảm tính đồng nhất và đầy đủ của thông tin trong báo cáo.

Bước 4: Hạch toán các khoản ước tính, điều chỉnh

Cuối kỳ kế toán, nhà quản trị cần kiểm tra và điều chỉnh các khoản ước tính trên chứng từ kế toán để đảm bảo phản ánh đúng thực tế và tuân thủ các quy định kế toán hiện hành như: bút toán đánh giá chênh lệch tỷ giá cuối kỳ, khoản dự phòng khó đòi, dự phòng giảm giá hàng tồn kho, giá chứng khoán, các khoản chi phí cần trích trước (lương tháng 13, chi phí kiểm toán…), khoản đầu tư, công nợ ngắn hạn và dài hạn, các khoản vay…

Lập báo cáo tài chính

Bước 5: Kiểm tra đối chiếu số liệu sổ sách

Kiểm tra và rà soát lại các số liệu trong sổ sách để tránh mất thời gian và công sức.
Rà soát các nghiệp vụ như hàng tồn kho, công nợ phải thu, công nợ phải trả, đầu tư, chi phí trả trước và tài sản cố định.
Kiểm tra chuyển số dư cuối kỳ trước sang đầu kỳ mới của tất cả các tài khoản có số dư.
Kiểm tra số liệu của từng nhóm khách hàng, đối tác, nhà cung cấp và so sánh giữa sổ chi tiết và sổ cái.

Bước 6: Thực hiện các bút toán kết chuyển

Thực hiện các bút toán kết chuyển lãi/lỗ trong năm để đảm bảo không còn số dư cuối kỳ.
Đối với doanh nghiệp phát sinh thuế thu nhập, kết chuyển lần đầu để xác định lãi và tính số thuế cần nộp.
Hạch toán bổ sung bút toán ghi nhận thuế và chi phí thuế phát sinh, sau đó tiến hành kết chuyển lại để có con số lợi nhuận cuối cùng

Bước 7: Xây dựng báo cáo tài chính

Sau khi hoàn thành các bước trước, kế toán viên lập báo cáo tài chính dựa trên số liệu đã được kiểm tra và điều chỉnh.

Cách lập báo cáo tài chính

Một bộ báo cáo tài chính gồm các báo cáo cơ bản sau:

Bảng cân đối kế toán: Thể hiện tình hình tài chính của doanh nghiệp ở thời điểm báo cáo qua các chỉ tiêu: tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn.

Báo cáo kết quả kinh doanh: Tình hình kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo thông qua doanh thu, chi phí, lợi nhuận.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Phản ánh luồng tiền ra/ vào của các hoạt động đầu tư, tài chính và kinh doanh.

Thuyết minh báo cáo tài chính: Bao gồm các mục trên và được thể hiện lại một cách đầy đủ và chi tiết.

Một số lưu ý khi lập báo cáo tài chính

Những lưu ý khi lập báo cáo tài chính

Lập bảng cân đối kế toán

Tài sản và nợ của doanh nghiệp cần được phân thành ngắn hạn và dài hạn, dựa trên khả năng thu hồi hoặc thanh toán trong vòng 12 tháng sau thời điểm báo cáo, tài sản và nợ cần được phân loại thành ngắn hạn và dài hạn. Trong trường hợp doanh nghiệp không phân biệt rõ giữa tài sản và nợ ngắn hạn và dài hạn, kế toán trưởng có thể trình bày chúng dựa trên tính thanh khoản giảm dần.

Lập báo cáo kết quả kinh doanh

Loại trừ các khoản như doanh thu, chi phí, thu nhập phát sinh từ các giao dịch nội bộ khi tạo báo cáo kết quả kinh doanh giữa doanh nghiệp và đơn vị cấp khác.

Lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Đối với các chỉ tiêu không có số liệu, không cần phải trình bày trong báo cáo, đồng thời người lập báo cáo cần đảm bảo không thay đổi mã số của các chỉ tiêu.

Lập thuyết minh báo cáo tài chính

Thông tin trong báo cáo tài chính bao gồm cơ sở lập và trình bày, cũng như các chính sách kế toán được áp dụng. Doanh nghiệp cần tuân thủ quy định của các chuẩn mực kế toán và cung cấp thông tin bổ sung nếu cần thiết, đảm bảo tính đầy đủ và chính xác trong báo cáo tài chính.

Với những thông tin mà bài viết đã chia sẻ về cách lập báo cáo tài chính, các bước lập và những lưu ý khi lập báo cáo tài chính. Zilcode hy vọng sẽ giúp các doanh nghiệp và các kế toán trưởng thực hiện các công việc lập báo cáo dễ dàng và hoàn thiện hơn.